– Türkiye’de kesintisiz en az sekiz yıl ikamet izniyle kalmış olan ya da Bakanlığın belirlediği şartlara uyan yabancılara, Bakanlığın onayıyla valilikler tarafından süresiz ikamet izni düzenlenir.
– Mülteci, şartlı mülteci ve ikincil koruma statüsü sahipleri ile insani ikamet izni sahiplerine ve geçici koruma sağlananlara, uzun dönem ikamet iznine geçiş hakkı tanınmamaktadır.
Uzun Dönem ikamet izni süresiz düzenlenmektedir.
.
Uzun Dönem İkamet İzni Şartları Nelerdir?
– Kesintisiz en az sekiz yıl ikamet izniyle Türkiye’de yaşamış olmak (Kesintisiz sekiz yılın hesaplanmasında Kanunun 38. Maddesinde yer alan öğrenci ikamet izni süresinin yarısı, diğer ikamet izinlerinin ise tamamı sayılmaktadır.),
– Son üç yıl içinde sosyal yardım almamış olmak,
– Kendisi veya varsa ailesinin geçimini sağlayacak yeterli ve düzenli gelir kaynağına sahip olmak,
– Geçerli sağlık sigortasına sahip olmak,
– Kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından tehdit oluşturmamak
Bakanlığın belirlediği şartlara sahip olması nedeniyle uzun dönem ikamet izni verilmesi uygun görülen yabancılar için “Kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından tehdit oluşturmamak “ dışındaki şartlar aranmaz.
Uzun Dönem İkamet İzninin Sağladığı Haklar Nelerdir?
Uzun dönem ikamet izni bulunan yabancılar;
– Askerlik yapma yükümlülüğü,
– Seçme ve seçilme,
– Kamu görevlerine girme,
– Muaf olarak araç ithal etme,
ve özel kanunlardaki düzenlemeler hariç, sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı kalmak ve bu hakların kullanımında ilgili mevzuat hükümlerine tabi olmak şartıyla, Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanırlar. Bu haklara kısmen veya tamamen kısıtlamalar getirmeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.
Uzun Dönem İkamet İzni Red, İptal Veya Uzatılmama Nedenleri Nelerdir?
– Yabancının, kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından ciddi tehdit oluşturması,
– Sağlık, eğitim ve ülkesindeki zorunlu kamu hizmeti dışında bir nedenle kesintisiz bir yıldan fazla süreyle Türkiye dışında bulunması, hallerinde uzun dönem ikamet izni iptal edilir.
Uzun dönem ikamet izninin iptali valilikler tarafından yerine getirilir.
Sağlık, eğitim, ülkesindeki zorunlu kamu hizmeti veya görev gerekçesi hariç kesintisiz bir yıldan fazla Türkiye dışında kalınması nedeniyle uzun dönem ikamet izni iptal edilen yabancılar, bu izinlerini tekrar almak üzere başvuruda bulunabilirler.
İptal edilen uzun dönem ikamet izinleri için tekrar başvurular yurt dışında konsolosluklara, yurt içinde ise yabancının bulunduğu ildeki valiliğe bizzat ya da Göç İdaresi Başkanlığınca belirlenen başvuru usulüne göre yapılmaktadır.
Tekrar başvurularda kesintisiz sekiz yıl ikamet izniyle Türkiye’de kalma şartı tekrar aranmamakta, başvurular öncelikli olarak değerlendirilmekte ve en geç bir ay içinde sonuçlandırılmaktadır.
e) İnsani İkamet İzni
İnsani ikamet izni aşağıdaki şartlarda düzenlenebilir;
– Çocuğun yüksek yararı söz konusu olduğunda,
– Haklarında sınır dışı etme veya Türkiye’ye giriş yasağı kararı alındığı hâlde, yabancıların Türkiye’den çıkışları yaptırılamadığında ya da Türkiye’den ayrılmaları makul veya mümkün görülmediğinde,
– Kanunun 55 inci maddesi uyarınca yabancı hakkında sınır dışı etme kararı alınmadığında,
– Kanunun 53 üncü, 72 nci ve 77 nci maddelerine göre yapılan işlemlere karşı yargı yoluna başvurulduğunda,
– Başvuru sahibinin ilk iltica ülkesi veya güvenli üçüncü ülkeye geri gönderilmesi işlemlerinin devamı süresince,
– Acil nedenlerden dolayı veya ülke menfaatlerinin korunması ile kamu düzeni ve kamu güvenliği açısından Türkiye’ye girişine ve Türkiye’de kalmasına izin verilmesi gereken yabancıların, ikamet izni verilmesine engel teşkil eden durumları sebebiyle diğer ikamet izinlerinden birini alma imkânı bulunmadığında,
– Olağanüstü durumlarda.
İnsani ikamet izni alan yabancılar, iznin veriliş tarihinden itibaren en geç yirmi iş günü içinde adres kayıt sistemine kayıt yaptırmak zorundadır.
İnsani İkamet İzni Kaç Yıllık Sürelerle Düzenlenebilir?
Bakanlıkça belirlenen sürelerle sınırlı olmak kaydıyla ve Göç İdaresi Başkanlığı’nın onayı alınarak valiliklerce insani ikamet izni verilebilir ve bu izinler uzatılabilir.
İnsani İkamet İzni Red, İptal veya Uzatılmama nedenleri nelerdir?
İnsani ikamet izni Bakanlığın onayı alınmak kaydıyla, iznin verilmesini zorunlu kılan şartlar ortadan kalktığında valiliklerce iptal edilir ve uzatılmaz.
İnsani İkamet İznine İlişkin Diğer Hususular
İnsani ikamet iznine sahip olan kişiler, bu izinlerinin süresi içinde uzun dönem ikamet izni hariç olmak üzere şartlarını taşıdıkları diğer ikamet izinlerinden birisi için başvurabilirler.
İnsani ikamet izni ile geçirilen süreler, Kanunda öngörülen ikamet izin sürelerinin toplanmasında hesaba katılmamaktadır.
f) İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni
İnsan ticareti mağduru olduğu veya olabileceği yönünde kuvvetli şüphe duyulan yabancılara, yaşadıklarının etkisinden kurtulabilmeleri ve yetkililerle iş birliği yapıp yapmayacaklarına karar verebilmeleri amacıyla valiliklerce otuz gün süreli ikamet izni verilir. Bu ikamet izinlerinde, diğer ikamet izinlerinin verilmesindeki şartlar aranmaz.
İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni Süresi Nedir?
İnsan ticareti mağduru ikamet izni valiliklerce otuz gün süreli düzenlenmektedir. Düzenlenen insan ticareti mağduru ikamet izinleri en fazla altışar aylık sürelerle uzatılabilir, ancak bu süreler toplamda üç yılı geçemez.
İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni Red, İptal veya Uzatılmama nedenleri nelerdir?
– Yabancının kendi girişimiyle, suçun failleriyle yeniden bağ kurduğunun belirlenmesi,
– Getirilen yükümlülüklere uyulmaması,
– Yabancının mağdur olmadığının anlaşılması
durumlarında insan ticareti mağduru ikamet izni iptal edilir. Ancak sayılan durumların zorlama, korkutma, şiddet, tehdit gibi nedenlere bağlı olarak iradesinin dışında yaptığının tespiti halinde ikamet izni iptal edilmez.