KAMULAŞTIRMA HUKUKU

Kamulaştırma; kamu yararı için tüzel kişi ya da devlet tarafından özel mülkiyet olan mallara el koyması işlemine denir. El koyma işlemi karşılıksız olmayıp, kamulaştıran kurum tarafından taşınmaz sahibine ödenecek bir miktar karşılığında gerçekleşmektedir. Kamulaştırma 1982 Anayasası’nda 46.maddesi şu şekilde tanımlamıştır:

          “Devlet ve kamu tüzel kişileri, kamu yararının gerektirdiği hallerde, gerçek karşılıklarını peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamını veya bir kısmını, kanunla gösterilen esas ve usullere göre, kamulaştırmaya ve bunlar üzerinde idari irtifaklar kurmaya yetkilidir.”

Kamulaştırma Hukuku Öz Hukuk Bürosunun Esas Konularından Biridir. Türkiye’de kamulaştırma 1982 Anayasası’nın 46.maddesinde yer alan 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre gerçekleştirilir. Kamulaştırmayı yapan idare “kamulaştırma bedelinin tescil ve tespiti davası” açar ve söz konusu bedel bu dava sonucunda ödenir. Ancak uygulamada her zaman bu durum gerçekleşmemekte; fiili el atma durumu ortaya çıkmaktadır. Çoğu zaman taşınmaz sahibi dava açmak zorunda kalmakta; kamulaştırılan taşınmazın bedeline bu şekilde kavuşabilmektedir.

Kamulaştırma, özel mülkiyet olan her türlü taşınmaz mal üzerinde gerçekleşir. Arsalar, tarlalar, araziler, binalar, bahçeler, evler, ofisler, kaynaklar gibi her şey kamulaştırılabilir. Ancak taşınır mallar kamulaştırılamaz. Herhangi bir kamu kurumu ya da bakanlıklara bağlı kurum ve kuruluşlar kamulaştırma yapabilirler.  Karayollarının taşınmazlardan yol geçirme işlemleri, Su işlerinin su yolları ve boru hatlarının düzenlenmesi ile ilgili işlemleri, TEDAŞ’ın elektrik taşınmasının sağlanması amacıyla; elektrik hatları, pilon, elektrik telleri gibi arsa, arazi ve tarlalarından geçen düzenekler kamulaştırma işleminin konusunu oluşturmaktadır. Detaylı Bilgi İçin Öz hukuk Bürosu İle irtibata Geçebilirsiniz

KAMULAŞTIRMA SÜRECİ NASIL İŞLER?

1. Kamulaştırma yapacak kurum, kamulaştırma yararı belgesini almalıdır.
2. Kamulaştırma yararı ilgililer tarafından imzalanır ve bu şekilde süreç başlar.
3. İdare, kamulaştırılacak taşınmaz malın değerini, ölçüsünü, cinsini gösteren bir plan çizer.
4. Kamulaştırılacak taşınmaz, tapu müdürlüklerince hak sahiplerinin adreslerine, iletişim bilgilerine ulaşılır.
5. Kamulaştırma kararı verilen taşınmazın bağlı olduğu tapu sicil müdürlüğüne idare tarafından bir yazı gönderilir. Bu yazıda tapu şerhi konulması talep edilir.
6. Taşınmazın bedelinin hesaplanması için, idare kendi bünyesinde kıymet takdir komisyonu görevlendirir.
7. Belirlenen bedel karşılığında taşınmazın satın alınması için kendi bünyesinde uzlaşma komisyonu oluşturur. 
8. İdare, kamulaştırılacak olan taşınmaz malın sahibine bir teklif sunar. Bu teklifte, taşınmaz malın bedeli belirtilmeden anlaşma sağlanması istenir ya da başka bir taşınmaz mal ile takas yapılması sunulur. 
9. Taşınmaz malın sahibi, 15 gün içerisinde bu teklife cevap verir. Anlaşma, uzlaşma komisyonu ile sağlanır.
10. İdare, anlaşılan bedel için imzalanan tutanağın, imzalandığı tarihten itibaren 45 gün içerisinde bedeli ödemek durumundadır.
11. Taşınmaz malın sahibi eğer 15 gün içerisinde idareye geri dönmez ya da uzlaşma sağlanamazsa idare, kamulaştırma bedelinin tespit ve tescil davası açar. 

İdare, kamulaştırmak istediği malı anlaşma yolu ile elde edemez ise taşınmaz mal sahibine dava açabilir. Dava, yetkili asliye hukuk mahkemesinde açılır. Bu davada, taşınmaz mal yetkili bilirkişiler tarafından bedeli tespit edilir. Ancak yukarıda da bahsettiğimiz gibi bu durum çoğu zaman sağlanamamakta ve taşınmaz sahibi tarafından dava açmak ve bu şekilde kamulaştırma bedelini tahsil etme zorunluluğu doğmaktadır. Taşınmaz mal sahipleri, idareye karşı kamulaştırma işleminin iptali davaları ile maddi düzeltim davalarını açabilirler. Geri alım davaları ve artan kısmın kamulaştırılması davaları da söz konusu olabilmektedir. Bu yüzden mevcut taşınmazlarda gerçekleşen kamulaştırma sonucunda bedeli alınmamış olan kısımlar için öncelikle kamulaştırma yapan tüzel kişiliğe başvurulmalı; sonuç alınamaması durumunda ise dava yoluna gidilmesi gerekmektedir.

Detaylı Bilgi İçin Öz hukuk Bürosu İle irtibata Geçebilirsiniz